ปัญญาชน คบบัณฑิต

ปัญญาชน คบบัณฑิต แม้เพียงครู่เดียว ก็พลันรู้แจ้งพระธรรม เหมือนลิ้นรู้รสแกง

พระธรรม

ถึงจะอยู่ใกล้บัณฑิต เป็นเวลานานชั่วชีวิต คนโง่ก็หารู้พระธรรมไม่ เหมือนจวักไม่รู้รสแกง

คิดวุ่นวาย

คนโง่มัวคิดวุ่นวายว่า เรามีบุตร เรามีทรัพย์ เมื่อตัวเขาเองก็ไม่ใช่ของเขา บุตรและทรัพย์จะเป็นของเขาได้อย่างไร

ราตรีนาน สำหรับคนนอนไม่หลับ

ราตรีนาน สำหรับคนนอนไม่หลับ ระยะทางโยชน์หนึ่งไกล สำหรับผู้ล้าแล้ว สังสารวัฎยาวนาน สำหรับคนพาล ผู้ไม่รู้แจ้งพระสัทธรรม

กลิ่นศีล หอมยิ่งกว่า

กลิ่นศีล หอมยิ่งกว่า ของหอมเหล่านี้ คือ จันทน์ กฤษณา ดอกอุบล และ กะลำพัก

กลิ่นปุปผชาติ ก็หอมทวนลมไม่ได้

กลิ่นปุปผชาติ ก็หอมทวนลมไม่ได้ กลิ่นจันทน์ กฤษณา หรือดอกมะลิ ก็หอมทวนลมไม่ได้ แต่กลิ่นสัตบุรุษ หอมทวนลมได้

ไม่ควรแแส่หาความผิดผู้อื่น

ไม่ควรแส่หาความผิดผู้อื่นหรือธุระที่เขาทำแล้วหรือยังไม่ทำควรตรวจดูเฉพาะกิจที่ตนทำหรือยังไม่ทำเท่านั้น

ศรัทธาและโภตะ

มุนีพึงจาริกไปในเขตคาม ไม่ทำลายศรัทธาและโภตะของชาวบ้าน

ยมโลก และเทวโลก

ยมโลก คือ ดินแดนหนึ่งซึ่งตามศาสนาพุทธเชื่อกันว่าผู้ทำบาปจะต้องไปเกิดและถูกลงโทษตามคำพิพากษาของมัจจุราช มีชื่อเรียกหลายชื่อ เช่น นิรยะ ยมโลก มฤตยูโลก ฯลฯ เทวโลก คือ โลกของเทวดา หมายถึงสวรรค์อันเป็นที่อยู่ของเทวดา

จิตที่ฝึกฝนผิดทาง

จิต คือนามธรรมอย่างหนึ่ง ที่มีอยู่ในตัวเรา มีหน้าที่คิดตามสิ่งที่มากระทบ ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจเมื่อมีสิ่งใดสิ่งหนึ่งมากระทบ วิญญาณจะรับรู้ จิตก็จะทำหน้าที่คิดตามสิ่งนั้น ๆ จิตจะคิดผิดหรือคิดถูก ขึ้นอยู่กับว่าขณะนั้น จิตถูกปัญญา หรือกิเลสครอบงำ จิตก็จะคิดตามอำนาจของกิเลส หรือปัญญา